Żywotnik zachodni – uprawa, odporność, cięcie

Inna jego nazwa to tuja. Żywotnik zachodni jest niewymagający i odporny na mróz. Toleruje miejskie zanieczyszczenia. Ma miękkie łuski.

Żywotnik zachodni (tuja zachodnia) to jeden z najpopularniejszych iglaków uprawianych w Polsce. Dostępny jest w dziesiątkach odmian. Na zdjęciu: żywotnik zachodni Degroot`s Spire o pięknym, kolumnowym kształcie. Fot. Niepodlewam

Pochodzenie: Ameryka Północna

Inne nazwy: Biały cedr, Thuja occidentalis, Tuja zachodnia

Wysokość: 1-15 m (w zależności od odmiany)

Szerokość: 1-3 m (w zależności od odmiany)

Żywotnik zachodni (tuja zachodnia) ma mnóstwo odmian. Najpopularniejsze są tuje w kształtach kolumny oraz kuli, mniej lub bardziej regularnych. Wymiary można korygować cięciem.

Żywopłot z żywotników zachodnich. Fot. Niepodlewam

Żywopłot z żywotników zachodnich. Fot. Niepodlewam

Liście: miękkie łuski w kolorach zielonym lub złocistozielonym
W czasie mrozów większość żywotników zachodnich zmienia kolor. W zależności od odmiany robią się bardziej żółte albo brunatnieją. Po ustąpieniu mrozów kolory powracają.

Tuje zawiązują szyszki o długości około 1 cm. Najpierw są zielone, a potem brązowe. W zależności od odmiany jest ich dużo lub mało.

Szyszki na żywotniku zachodnim Globosa. Ta odmiana ma ich wyjątkowo dużo. Fot. Niepodlewam

Szyszki na żywotniku zachodnim Globosa. Ta odmiana ma ich wyjątkowo dużo. Fot. Niepodlewam

Gleba: przeciętna; toleruje szeroki odczyn (pH 5,5-7,2), ale najbardziej lubi ziemię lekko zasadową

Żywotnik zachodni jest mało wybredny co gleby. Można go sadzić nawet w słabszej ziemi.

Podlewanie: umiarkowane

Żywotnik zachodnie korzenią się płytko, zwłaszcza odmiany karłowe i młode. Dlatego w czasie suszy narażone są wysychanie. Korzystnie jest je ściółkować, np. korą lub szyszkami. W czasie suszy zaś trzeba podlewać.

Żywotniki zachodnie, zwłaszcza młode, powinny być ściółkowanie. Dzięki temu są mniej narażone na przesuszenie. Na zdjęciu: tuja Waterfield. Fot. Niepodlewam

Stanowisko: słońce, półcień
W słońcu tuje zachodnie są bardziej gęste. Na stanowiska półcieniste lepiej odmiany wybierać odmiany w kolorze zielonym. Odmiany w kolorze złocistożółtym potrzebują więcej słońca.

Żywotnik zachodni (tuja zachodnia) dobrze toleruje miejskie zanieczyszczenia, np. spaliny i pył. Lubi wilgoć w powietrzu. Dlatego dobrze rośnie, gdy niedaleko jest staw, oczko wodne albo często podlewany trawnik.

Przeznaczenie: żywopłoty cięte i niecięte, pojedyncze egzemplarze (również przycinane w figury, np. kule) oraz grupy, szpalery, skalniaki, dekoracja grobów (tylko karłowe odmiany)

Wytrzymałość na mróz: bardzo dobra

Żywotnik zachodni, jeśli po zimie jest uszkodzony, to raczej nie wynik niskiej temperatury lecz braku wody. Ma bowiem płytkie korzenie, a zimą też pobiera wodę. Na wysychanie szczególnie są narażone tuje młode. Przed wysychaniem chroni ściółkowanie ziemi, np. korą.

Żywotnik zachodnie bardzo dobrze rosną w polskim klimacie. Na zdjęciu: żywotnik Globosa Aurea. Fot. Niepodlewam

Żywotniki zachodnie bardzo dobrze rosną w polskim klimacie. Na zdjęciu: żywotnik Globosa Aurea. Fot. Niepodlewam

Cięcie: kwiecień, maj, czerwiec (IV-VI) oraz, jeśli jest konieczne, na przełomie lipca i sierpnia (VII-VIII)

Żywotnik zachodni bardzo dobrze znosi cięcie. Drugie, letnie cięcie najczęściej potrzebne jest żywopłotom.

Choroby i szkodniki: odporny

Żywotnik zachodni może być atakowany przez misecznika tujowca. Objawy: wypukłe tarczki ma gałązkach, brązowienie i zamieranie pędów.

Zasychanie gałązek bywa spowodowane przesuszenie, zarówno latem, jak i zimą.

Tuje lubią rosną w pobliżu strumieni i oczek wodnych. Na zdjęciu: żywotnik zachodni Umbraculifera. Fot. Niepodlewam

Tuje lubią rosnąć w pobliżu strumieni i oczek wodnych. Na zdjęciu: żywotnik zachodni Umbraculifera. Fot. Niepodlewam

Ciekawe odmiany żywotników zachodnich

  • Aurescens – złocistozielony; wysokość 6 m, szerokość – 1,5 m
  • Brabant – zielony; wysokość – 5 m, szerokość – 1,5 m
  • Danica – zielony; wysokość – 1 m, szerokość – 1 m
  • Degroot`s Spire – zielony; wysokość – 15 m, szerokość – 3 m
  • Frieslandia – zielony; wysokość – 4 m, szerokość – 1,5 m
  • Globosa – zielony; wysokość – 4 m, szerokość – 3 m
  • Globosa Aurea – złocistozielony; wysokość – 4 m, szerokość – 3 m
  • Golden Globe – złocistozielony; wysokość – 3 m, szerokość – 3 m
  • Holmstrup – zielony; wysokość – 4 m, szerokość – 2,5 m
  • Hoseri – zielony; wysokość – 1 m, szerokość – 1 m
  • Little Dorrit – zielony; wysokość – 1 m, szerokość – 1 m
  • Maria – złocistozielony; wysokość – 1,5 m (po 10 latach), szerokość – 1 m
  • Mirjam – złocistozielony; wysokość – 1 m, szerokość – 1 m
  • Reingold – złocistozielony; wysokość – 1,5 m, szerokość – 1 m
  • Smaragd – zielony; wysokość – 3 m, szerokość – 1 m
  • Spiralis – zielony; wysokość – 3 m, szerokość – 1 m
  • Umbraculifera – zielony; wysokość – 3 m, szerokość – 2 m
  • Yellow Ribbon – złocistozielony; wysokość – 4 m, szerokość – 1,5 m
  • Waterfield – zielony; wysokość – 1 m, szerokość – 1 m

Warto wiedzieć

  • Wszystkie żywotniki zachodnie (tuje) zawierają olejek eteryczny tujon. Powoduje on podrażnienia skóry, np. swędzące, czerwone plamy. Dlatego żywotniki trzeba ciąć w rękawicach oraz stroju zakrywającym ramiona i nogi.
    Niebezpieczne jest zjedzenie żywotnika zachodniego, np. szyszki czy ssanie gałązek. Objawy zatrucia to m.in. wymioty, ból brzucha, biegunka. Wizyta u lekarza jest niezbędna. Tujon w większych ilościach może uszkodzić np. nerki.
  • W Polsce uprawiany jest także żywotnik wschodni, podobny do żywotnika zachodniego, ale rzadziej. Jest bardziej wymagający i mniej odporny na mróz.

Wszystkie tuje mają miękkie łuski. Na zdjęciu: żywotnik zachodni Danica. Fot. Niepodlewam