W lasach kwitnie wiosną wspaniałymi, białymi łanami. Zawilec gajowy (Anemone nemorosa) nadaje się także do uprawy w ogrodach, np. na skalniakach. Jest niewymagający.

Cechy: bylina

Wysokość: 10-20 cm

Kwitnienie: od końca marca do początku maja (III-V)

Zawilec gajowy, w zależności od odmiany, ma kwiaty pojedyncze lub pełne, w kolorach białym, różowym, fioletowym. Pręciki są żółte.

Zapach: niewyczuwalny

Właściwości lecznicze: roślina trująca; była kiedyś używana w medycynie ludowej np. w maściach

Zawilec gajowy zawiera m.in. protoanemoninę i anemoninę. Nie wolno go zrywać gołymi rękami (zwłaszcza jeśli skóra jest delikatna, np. u dzieci). Sok może być przyczyną zapalenia skóry i pęcherzy.

Do zatrucia może dojść także po zjedzeniu dowolnej części zawilca lub przypadkowym wypiciu wody z wazonu, w którym były kwiaty. Objawy to np. zawroty głowy i biegunka.
Najlepiej w ogóle nie zrywać kwiatów, tym bardziej, że w wazonie są bardzo nietrwałe.

Gleba: próchnicza, kwaśna (około 5-6 pH), wiosną lekko wilgotna

Zawilec gajowy bardzo lubi ściółkowanie, np. korą, zrębkami, szyszkami. Świetnie rośnie w ogrodach leśnych, gdzie nigdy nie grabi się liści.

Przesadzanie: nie wymaga

W tym samym miejscu zawilec gajowy może rosnąć dziesiątki lat.

Nawożenie: nie wymaga

Podlewanie: nie wymaga

Stanowisko: półsłoneczne

Idealne są miejsca pod krzewami i drzewami liściastymi. Zawilec gajowy kwitnie zanim wypuszczą one liście. Następnie wydaje nasiona i pod koniec maja jego liście zamierają. Zawilec przechodzi wtedy w stan spoczynku. Budzi się dopiero w marcu następnego roku.

Można też sadzić zawilce gajowe pod iglakami.

Rozmnażanie: późna wiosna lub początek lata

• Rozmnażanie z nasion – około 20 maja zbiera się nasiona i sieje w miarę szybko (nie później niż do połowy lipca).

• Rozmnażanie z kłączy – uszczykuje się je gdy liście na roślinie matecznej zaczynają zasychać. Wystarczy kawałek o długości około 2-3 cm.

Najwygodniej kupić sadzonki zawilca gajowego. Do wyboru są różne ciekawe odmiany.

Zawilec gajowy może się krzyżować z innym gatunkami zawilców kwitnącymi w tym samym czasie, np. zawilcem żółtym. Krzyżówki mogą mieć np. kwiaty kremowe lub jasnożółte.

Wytrzymałość na mróz: bardzo dobra

Choroby i szkodniki: roślina odporna

Ciekawe odmiany

• Alba Plena – kwiaty białe, pełne
• Allenii – kwiaty różowo fioletowe, pojedyncze
• Robinsoniana – kwiaty różowo białe, pojedyncze
• Rosea – kwiaty biało-różowe, pojedyncze
• Vestal – kwiaty białe, pełne

Warto wiedzieć

• Zawilec gajowy nie jest jedynym uprawianym w polskich ogrodach. Inne to m.in. zawilec grecki (Anemone blada), zawilec japoński (Anemone japonica), zawilec wielkokwiatowy (Anemone sylvestris), zawilec wieńcowy (Anemone coronaria), zawilec żółty (Anemone ranunculoides).