Topinambur – uprawa i wymagania

Ma jadalne bulwy. Topinambur to także roślina energetyczna. Bardzo szybko rośnie. Jest niewymagający oraz odporny na choroby i szkodniki.

Bulwy topinamburu zbiera się od października do marca. Fot. Niepodlewam

Inne nazwy: Bulwa, Bulwy, Helianthus tuberosus, Słonecznik bulwiasty

Topinambur uważany jest za warzywo. Ma jadalne bulwy. Uprawiany jest także jako roślina energetyczna – 3 kg jego suchych łodyg i liści topinamburu to tyle, co 1 kg węgla.

Cechy: bylina

Na tym samym miejscu może rosnąć wiele lat. Jeśli się nie zjada systematycznie jego bulw, może zachwaszczać ogród.

Na zimę liście i pędy topinamburu zasychają. Zimuje część podziemna.

Wysokość: 100-300 cm

Topinambury rosną bardzo szybko. Tworzy duże kępy roślin potomnych.

Kwitnienie: od października do mrozów (X-XI)

Kwiaty topinamburu są żółte, podobne do słoneczników, ale znacznie mniejsze.

Topinambury rzadko kwitną w polskim klimacie. Nie zawiązują nigdy nasion.

„Rozsiewają się” w ogrodzie przez drobne bulwy i podziemne pędy, np. wrzucone do kompostownika.

Kwiat topinamburu. W polskim klimacie topinambury nie zawiązują nasion. Fot. Niepodlewam

Rozmnażanie: bulwy

Bulwy topinamburu sadzi się od października do grudnia (X-XII). Jeśli ziemia nie jest zamarznięta, można sadzić także w styczniu – marcu (I-III).

Zbiór: październik – luty (X-II)

Bulwy topinamburu są mrozoodporne. Najsmaczniejsze są świeżo wykopane, np. w czasie odwilży. W lodówce przechowują się tylko kilka tygodni.

W inne pory roku bulwy topinambury są niesmaczne.

Zastosowanie: zupy, dania wegetariańskie, sałatki, zapiekanki, zamiast ziemniaków

Bulwy topinambury przypominają w smaku ziemniaki. Zawierają dużo inuliny. W bulwach są także m.in. żelazo, magnez, potas.

Mają właściwości dietetyczne. Dzięki inulnie, ich jedzenie sprzyja zachowaniu szczupłej figury.

Jak jeść topinambur CZYTAJ TUTAJ na blogu Niepodlewam

Stanowisko: słoneczne lub lekki półcień

Gdzie sadzić: w kątach ogrodu, przy ogrodzeniach i murach

Topinambur jest wysoki (do 3 metrów). Poza tym raz posadzony, zostanie w ogrodzie na wiele lat. Nadaje się na jednoroczny żywopłot. Bardzo szybko rośnie i tworzy dużą masę liści.

Topinambur sprawdza się jako wysoka, jednoroczna osłona, np. między iglakami. Fot. Niepodlewam

Gleba: od słabej do żyznej; odczyn od kwaśnego do zasadowego (pH 5-8)

Wymagania topinamburu co do ziemi są bardzo małe.

Większe bulwy mają topinambury rosnące w żyźniejszej ziemi.

Podlewanie: rzadko

Wystarczy podlewać tylko w czasie suszy.

Nawożenie: kwiecień – sierpień (IV-VIII), raz w miesiącu

Do nawożenia topinamburu najlepiej używać nawozów naturalnych, np. gnojówek z pokrzywy lub dzikiego bzu czarnego, a także biohumusu, kompostu, obornika granulowanego.

Topinambury wybaczają także brak nawożenia, ale wtedy bulwy i zielona masa są mniejsze.

Odporność na mróz: bardzo dobra

Topinambur świetnie zimuje w polskim klimacie. Bulwy do jedzenia można wykopywać całą zimę (oczywiście w czasie odwilży).

Choroby i szkodniki: bardzo odporny

Topinambur rośnie zdrowo. Nie wymaga oprysków. Jest odporny na choroby i szkodniki.

Ciekawe odmiany topinamburu

  • Albik – bulwy białawe w środku
  • Rubik – bulwy czerwonawe w środku

Warto wiedzieć

  • Topinambur jest warzywem uprawianym w Polsce od co najmniej XVIII wieku. Dawniej znany był jako bulwy lub Erd-Apfel (ziemniak – z języka niemieckiego).

Tak o uprawie topinamburu pisał ks. Krzysztof Kluk w książce „O roślinach, ich trzymaniu i zażyciu” z 1777 roku:

Dla wysokiego ich wzrostu, dasz im mieysce, gdzie w kącie ogroda, w ziemi nie koniecznie przedniey, ale też i nienaypodleyszey. Ziela nie obrzynay, bo by  korzenie zdrobniały. W iesieni wykopiesz, większe wybierzesz, i schowasz do potrzebowania, mnieysze zaraz posadzisz dla rozmnożenia. Zimy się nie boią. Nasienia nie maią”.

  • Późną jesienią topinambur ścina się przy ziemi. Łodygi i liście można wysuszyć (np. pod wiatą) i przeznaczyć do palenia (jest bardzo dobry np. na rozpałkę. Kaloryczność 1 kilograma suchego topinamburu to jak 3 kg węgla.

Nadziemne części topinamburu nadają się także do kompostowania oraz na zrębki do ściółkowania.

Łodygi topinamburu są suche już po około 2 miesiącach od ścięcia. Nadają się do spalenia w kominku lub piecu. Fot. Niepodlewam