kalamondynka

Kalamondynka – uprawa, odporność, cięcie

Nadaje się do uprawy w mieszkaniu lub oranżerii. Kalamondynka nie jest trudna w uprawie. Do jedzenia nadają się owoce nawet nie w pełni dojrzałe.

Kalamondynka jest spokrewniona z cytrusami. Kwaśne owoce zjada się razem ze słodką skórką, także niedojrzałe. Fot. Niepodlewam

Cechy: krzew albo niskie drzewko owocowe i ozdobne

Inne nazwy: Agridulce, Calamansi, Citrofortunella microcarpa, Citrus mitis, Kalamondin, Kalamondyn, Kalamondyna, Kalamansi, Kalamunding, Limau chuit, Limau kesturi, Limonsito, Pomarańcza kalamondin, Pamarańcza miniaturowa, Pomarańcza panamska

Pochodzenie: Azja (prawdopodobnie Filipiny)

Kalamondynka jest krzyżówką, spokrewnioną z cytrusami, uprawianą od wieków. Jej rodzice to mandarynka oraz kumkwat, najprawdopodobniej japoński.

Kalamondynki są popularne zwłaszcza na Filipinach, ale też w USA (na Florydzie i w Teksasie). Uprawiane są jako drzewka owocowe oraz ozdobne.

Wysokość: 1-3 m (w zależności od cięcia)

W donicach kalamondynki karłowacieją. Zwykle prowadzi się je do 1 metra wysokości. Wymiary kalamondynek można regulować cięciem. W oranżeriach osiągają 2-3 m wysokości.

Szerokość: 0,5-1,5 m (w zależności od cięcia)

W oranżeriach kalamondynki wyrastają na małe drzewka. Fot. Niepodlewam

Kwitnienie: marzec – czerwiec (III-VI)

Kwiaty: białe, pachnące

Owoce: jadalne; małe, okrągłe; skórka pomarańczowa, cienka (jadalna); miąższ segmentowy, z nasionami

Kalamondynki bardzo dobrze owocują na parapecie i w oranżeriach. Owoce są soczyste, kwaśne. Skórka zaś jest słodka. W Polsce dojrzewają w styczniu – marcu (I-III).

Nadają się do jedzenia w całości, bez obierania ze skórki, w postaci świeżej, mrożonej oraz w napojach i daniach na ciepło.

Uwaga! Nie trzeba czekać aż kalamondynki dojrzeją. Zwykle wykorzystuje się owoce nie w pełni dojrzałe, czyli z zieloną skórką. W praktyce kalamondynki można zrywać cały rok, bo albo są zielone, albo dojrzewają.

Kalamondynki zjada się na surowo, w sałatkach, zupach, ciastach. Popularne są napoje z kalamondynkami.

Stanowisko: słoneczne, toleruje lekki półcień

Zimę kalamondynki lubią spędzać w słabo ogrzewanych pomieszczeniach (około 10-15 stopniach Celsjusza). W mocno ogrzewanych pomieszczeniach mogą podsychać.

Ziemia: od kwaśnej do lekko kwaśnej (pH 5,5-6,5)

Kalamondynki najlepiej sadzić w ziemi do cytrusów.

Podlewanie: umiarkowane

Nawożenie: marzec- wrzesień (III-IX)

Polecane są nawozy do cytrusów.

Rozmnażanie: sposobów jest kilka; ogólnie kalamondynkę łatwo rozmnożyć

  • Ukorzenianie sadzonek – od marca do końca czerwca (III-VI) oraz wrzesień (IX); ukorzenianie trwa do 2 miesięcy. Sadzonka powinna być pobrana z owocującego drzewka;
  • Odkłady – po przygięciu do ziemi lub odkłady powietrzne. Odkłady robi się tylko na owocujących drzewkach;
  • Siew nasion – można je siać bez względu na parę roku od razu do doniczki. Tak wyhodowane kalamondynki rosną zaczynają owocować po kilku latach (wcześniej niż inne cytrusy);
  • Szczepienie – od końca marca do końca maja; najlepsze są oczka z przyrostów wiosennych tegorocznych lub jesiennych zeszłorocznych owocujących kalamondynek.

Cięcie: luty – marzec (II-III)

W sezonie wegetacyjnym można również przycinać lub uszczykiwać palcami młode przyrosty.

Wytrzymałość na mróz: do minus 10 stopni Celsjusza

Kumkwaty lepiej znoszą przymrozki niż inne cytrusy.

Choroby i szkodniki: odporna

Kalamondynka, jeżeli choruje, to zwykle nadmiernego podlewania (gnicie korzeni).

Ze szkodników kalamondynki atakują m.in. misecznik cytrusowiec, przędziorek chmielowiec i wełnowiec cytrusowiec.

Zapylacze: nie potrzebuje

Owoce kalamondynek mogą się zawiązywać po zapyleniu pyłkiem z tej samej lub innej rośliny. W każdym owocu jest zwykle po kilka pestek.

Ciekawa odmiana kalamondynki

  • Variegata – owoce i liście pstre

Kalamondynka Variegata. Fot. Niepodlewam

Ciekawostki

  • Kalamondynka jest uprawiana od wieków. Prawdopodobnie pochodzi z Filipin, ale spopularyzowali ją na świecie Amerykanie.

W 1899 roku kalamondynką zainteresował się David Fairchild (1869-1954) – słynny botanik amerykański i łowca roślin. Odkrył kalamondynkę w Panamie (dlatego bywa nazywana pomarańczą panamską), gdzie była od dawna uprawiana (być może przywieźli ją tam marynarze z Azji). Kilka lat później kalamondynki zaczęto uprawiać na towarową skalę w USA, a potem w innych krajach.

  • Kalamandynki są na Filipinach tradycyjnym składnikiem wielu dań, ale też używa się ich w medycynie ludowej, jako kosmetyk i środek do wywabiania plam. Stosowane są np. do pielęgnacji włosów, na trądzik, ugryzienia owadów, dezodorant.