Jej jabłka mają nuty malin i truskawek. Jabłoń Wealthy to stara odmiana jesienna. Jest odporna na ekstremalne mrozy i upały. Może się sama zapylać.
Jabłoń Wealthy – rysunek A. Beeftinka z „Nederlandsche Fruitssorten” z 1942 roku, ze zborów biblioteki Wageningen UR.
Inne nazwy: Łęlsy, Wealth
Pochodzenie: 1868 roku (USA)
Dojrzewanie: październik – grudzień (X-XII), czasem do stycznia (I)
To odmiana jesienna. Jabłka zrywa się na przełomie września i października (IX-X). Do jedzenia nadają od razu po zbiorze.
Owoce: średniej wielkości (około 6-7 cm),; okrągłe; prawie całe czerwone; skórka cienka, gładka; miąższ biały, soczysty, kruchy, słodki, lekko cierpki i kwaskowaty, z nutą malin i truskawek, smaczny
Przeznaczenie: owoce deserowe, do ciast, na sok, cydr, przetwory
Dawniej w USA jabłka Wealthy wieszano na bożonarodzeniowych choinkach jako ozdoby.
Gleba: przeciętna, najlepiej lekko kwaśna (idealne pH 6,2-6,7)
Jabłoń Wealthy jest mało wymagająca co do ziemi.
Stanowisko: słoneczne
Wealthy wcześnie zaczyna owocować i owocuje obficie.
Odporność: bardzo dobra
Jabłonie Wealthy rosną zdrowo. Nie potrzebują oprysków. Są odporne na silne wiatry oraz ekstremalny mróz i upały.
Zapylacze: Antonówka Zwykła, Bankroft, Charłamówka, Cortland, Filippa, Golden Delicious, James Grieve, Lodi, McIntosh, Kronselska, Macoun, Melba
Kwiaty Wealthy są także samopylne. Pyłek – z kwiatka na kwiatek – muszą przenieść owady zapylające.
Ciekawostki
- Jabłoń Wealthy wyhodował Peter Miller Gideon (1818-1899) – amerykański ogrodnik samouk i farmer. Chciał wyhodować jabłoń tak odporną, by mogła rosnąć w Minnesocie (przy granicy z Kanadą), słynącej ze srogich zim (mrozy nawet do minus 50 stopni Celsjusza!). W jego czasach w Minnesocie w ogóle nie było jabłoni.
Gideon nad wyhodowaniem jabłonki Wealthy pracował 15 lat. Nasiona sprowadzał z najmroźniejszych rejonów świata, m.in. Syberii. Wydawał na nie ostatnie pieniądze. Był bardzo biedny.
Jabłoń Wealthy wyrosła w 1861 roku, jako jedyne drzewko z tysięcy posianych nasion. Przetrwała kilka ciężkich zim i bardzo upalne lata. Zakwitła w 1868 r., zapyliła się własnym pyłkiem i wydała owoce. Gideon stał się bohaterem USA.
- Nazwa jabłoni Wealthy upamiętnia żonę hodowcy. Miała na imię Wealthy. Za zmianę nazwy – na wybraną przez sponsora – proponowano Gideonowi tysiąc dolarów. Wówczas było to fortuna. Nie zgodził się, a drzewka Wealthy rozdawał za darmo.
- Jabłoń Wealthy jest uprawiana w Polsce od lat 30. XX wieku. Wtedy jej nazwę spolszczono na Łęlsy. Nazwa funkcjonuje do dziś.
- Najwięcej jabłoni Wealthy sadzono w Polsce w połowie XX w. Odmianę polecał m.in. prof. Szczepan Pieniążek.
Na publikację rysunku jabłoni Wealthy z 1942 roku wieku zgodę udzieliła biblioteka Wageningen UR w Holandii
O innych starych odmianach jabłoni CZYTAJ TUTAJ
Źródło:
- Wiedza własna
- Nederlandsche Fruitssorten, 1942 rok
- Sadownictwo dochodowe, Bronisław Gałczyński, 1930 rok
- Apples of uncommon character, Rowan Jacobsen, 2014 rok
- Technical Bulletins, United States Government, 1937 rok
- The New Yoker, 21 XI 2011 rok
- Peter M. Gideon – Pioneer Holticulturist, Edgar C. Duin, 1974 rok
- Ogród na 300 m kw., Bronisław Gałczyński, 1956 rok
- Ogrodnik, 1931 i 1939 rok
