Niszczy liście lilii wodnych oraz grążeli. Szarynka grzybieniówka jest spokrewniona ze stonką ziemniaczaną. Trudno się jej pozbyć, ale jest kilka sposobów.
Objawy żerowania szarynki grzybieniówki na liściach grzybieni białych, nazywanych popularnie liliami wodnymi i nenufarami. Fot. Niepodlewam
Szarynka grzybieniówka (Galerucella numphaeae) to uciążliwy szkodnik grzybieni (lilii wodnych, nenufarów) oraz grążeli. Szybko się rozmnaża. Jest bardzo żarłoczna.
W warunkach amatorskich nie ma sposobu, by w 100% zlikwidować szarynkę grzybieniówkę. Można jednak ograniczyć jej liczebność. Dzięki temu szkody w stawie czy oczku wodnym są mniejsze.
Objawy żerowania szarynki grzybieniówki
W liściach grzybieni (lilii wodnych, nenufarów) oraz grążeli larwy wygryzają ciemne, nieregularne korytarze. Dorosłe szarynki grzybieniówki zaś wygryzają w liściach dziury o regularnych brzegach. Większe szkody wyrządzają larwy – liście wyglądają jak poplamione i chore.
Szarynka grzybieniówka zjada liście w taki sposób, że powstają na nich szpecące plamy. Fot. Niepodlewam
Jak wygląda szarynka grzybieniówka
Dorosłe szarynki grzybieniówki to chrząszcze o długości 7-10 mm. Z wierzchu są brązowoszare, a pod spodem – żółtawe.
Szarynka grzybieniówka jako larwa jest czarna na wierzchu i żółtawa pod spodem. Przypomina z wyglądu larwę stonki ziemniaczanej. Poczwarki są czarne.
Zwalczanie szarynki grzybieniówki
Aby skutecznie zwalczać szarynkę grzybieniówkę, trzeba poznać jej cykl rozmnażania.
Szarynka grzybieniówka zimuje jako postać dorosła (chrząszcz) w pobliżu oczka wodnego. Jej schronieniem są resztki roślin, np. trzcina.
W maju (V) szarynka grzybieniówka zaczyna gody. Samice składają jaja na liściach lilii wodnych i grążeli aż do końca lata. Jaja są jasne, w kupkach po 7-30 sztuk. Larwy wylęgają się z nich już po 7 dniach.
Najpierw larwy są malutkie. Na tym etapie żerują zbiorowo. Szybko rosną. Pod koniec żerowania na liściu zostają zwykle 1-3 sztuki. Następnie larwy przepoczwarzają się i zamieniają w postacie dorosłe.
W każdym etapie cyklu szarynka grzybieniówka jest trudna do zauważenia. Bardziej widoczne są objawy jej żerowania, czyli liście lilii oraz grążeli w plamy i z dziurami.
Na żadnym etapie rozwoju szarynka grzybieniówka nie umie pływać, choć większość życia spędza na wodzie. Dorosłe szarynki potrafią się ślizgać po wodzie, wykorzystując do tego zjawisko napięcia powierzchniowego wody oraz skrzydła. Co ciekawe, w czasie godów samice wybierają samce z dłuższymi skrzydłami.
Szarynki grzybieniówki potrafią się ślizgać po wodzie błyskawicznie – z prędkością 0,5 metra na sekundę.
Grążele żółte także często atakuje szarynka grzybieniówka. Te okazy mają prawie idealne, zdrowe liście. W stawie panuje równowaga biologiczna. Fot. Niepodlewam
Sposoby zwalczania szarynki grzybieniówki
1. Ręcznie zbieranie jaj, larw i poczwarek
Jest bardzo żmudne i nie zawsze możliwe z powodu utrudnionego dostępu do roślin wodnych, na których żeruje szarynka grzybieniówka. Jeśli jest możliwość, jaja, larwy i poczwarki najlepiej usuwać z liści raz w tygodniu ręcznie (w gumowych rękawicach).
Dorosłe szarynki są trudne do złapania. Owady zrzuca się do wody. Nie potrafią wrócić na liście.
2. Naturalni wrogowie
Szarynki grzybieniówki zwykle składają po kilkanaście jaj. Niewiele larw dożywa dorosłości. Zjadają je m.in. ryby, żaby, ropuchy, pluskwiaki, ptaki. W stawach, gdzie panuje równowaga biologiczna, szarynka grzybieniówka nie występuje licznie.
3. Deszcz i strumienie wody
Populację szarynki niszczą silne deszcze. Strumienie zmywają z liści jaja, niedorosłe i dorosłe osobniki do stawu, gdzie się topią albo zjadają je ryby i pluskwiaki.
Podobnie działa sztuczny deszcz, czyli polewanie silnym strumieniem z węża ogrodowego. Najlepiej taki zabieg wykonać raz w tygodniu.
Gdy dorosłe szarynki prysznic zastanie w momencie ślizgania się po wodzie, także się topią z powodu przerwania napięcia powierzchniowego wody i zamoczonych skrzydełek.
4. Środki chemiczne
Ze względu na wodne środowisko, w jakim żeruje i rozmnaża się szarynka grzybieniówka, w warunkach amatorskich nie stosuje się środków chemicznych. Giną bowiem także inne zwierzęta.
Poza tym, nawet jeśli wytępi się w szarynkę grzybieniówkę przy użyciu środka chemicznego, w kolejnym sezonie i tak znowu zasiedli lilie wodne oraz grążele.
