Granat – uprawa, rozmnażanie, cięcie

Ma piękne kwiaty i właściwości lecznicze. Granat nie jest trudny w uprawie. Lato powinien spędzać na balkonie, a zimę – w chłodnym pomieszczeniu.

. Fot. Niepodlewam

Na parapecie granat to przede wszystkim roślina ozdobna, uprawiana dla kwiatów. Możliwe jest także wyhodowanie owoców. Fot. Niepodlewam

Inne nazwy: Malogranat, Pomogram, Punica, Punica granatum

Cechy: krzew (liście opadają na zimę)

W polskim klimacie granat można uprawiać tylko w donicach.

Wysokość: 1-3 m

Do uprawy doniczkowej na parapecie najlepsza jest odmiana Nana, która dorasta do około 1 m wysokości. Jednak w doniczkach można uprawiać wszystkie granaty, w tym wyhodowane z nasion owoców kupionych w sklepach spożywczych. Aby ograniczyć ich wysokość i szerokość, trzeba je systematycznie ciąć. Przycinanie znoszą bardzo dobrze.

Kwitnienie: maj – sierpień (V-VI)

Granaty mają kwiaty białe, pomarańczowe lub czerwone, także wielobarwne, np. biało-czerwone. Są pojedyncze i pełne. Ich zapach jest prawie niewyczuwalny.

Owoce granatów to duże, twarde jagody (średnica 5-12 cm) przypominające kształtem jabłka. W każdej znajduje się kilkaset nasion w osłonkach wyglądających jak galaretka. To właśnie osłonki nasion są częścią jadalną granatów.

Na parapecie owoców dość trudno się doczekać, ale jest to możliwe. Granaty kwitną często i obficie. Aby zakwitnąć, MUSZĄ przejść zimowy spoczynek.

Kwiaty granatów są częściowo samopylne. W tej sposób zapyla się tylko około 50% kwiatów. Dlatego owoców jest najwięcej, jeśli ma się przynajmniej 2 granaty (dowolnych odmian). Pyłek z kwiatka na kwiatach przenoszą owady oraz – w małej ilości – wiatr.

Pąk kwiatowy granatu. Fot. Niepodlewam

Pąk kwiatowy granatu. Fot. Niepodlewam

Rozmnażanie: nasiona, sadzonki

Granat jest łatwy do rozmnożenia.

  • Nasiona – wysiew do doniczek o każdej porze roku, najlepiej zaraz po zjedzeniu galaretowej osłonki. Kiełkowanie trwa 7-21 dni.
  • Sadzonki – najlepiej ukorzeniają się sadzonki półzdrewniałe w kwietniu i maju (IV-V).

Wykorzystanie: osłonki nasion je się na surowo, np. w deserach, oraz robi z nich sok; korzenie i owoce są używane w medycynie ludowej w różnych rejonach świata; granat jest piękną rośliną ozdobną

Owoce (jagody) granatów są koloru czerwonego, różowego, fioletowego, brązowego (często mają różnobarwne przebarwienia).

Galaretowe osłonki nasion granatów mają cierpki słodko-kwaśny smak. Jest on różny w zależności od odmiany. Osłonki zwykle są koloru czerwonego, ale bywają też różowe oraz z odcieniami żółtym i białym. Poszczególne odmiany różnią się też wielkością owoców oraz rozmiarami i twardością pestek. Sok z granatów bardzo dobrze gasi pragnienie i ma właściwości lecznicze. Warto go pić!

Od wieków granat jest stosowany do leczenia m.in. miażdżycy, nadciśnienia, chwiejących zębów. Podawano go w celu przedłużenia starości w dobrym zdrowiu oraz pozbycia się tasiemców.

Zapylony kwiat granatu, z którego rozwinie się owoc. Fot. Niepodlewam

Zapylony kwiat granatu, z którego rozwinie się owoc. Fot. Niepodlewam

Zbiór owoców: sierpień – październik (VIII-X)

Cięcie: październik – luty (X-II)

Granat przycina się, gdy jest w stanie spoczynku, po zrzuceniu liści. Cięcie znosi bardzo dobrze. Nadaje się nawet na bonsai.

Bonsai z granatu w stylu dowolnym (jiyuka). Fot. Niepodlewam

Bonsai z granatu w stylu dowolnym (jiyuka). Fot. Niepodlewam

Najwygodniej granat przyciąć po wniesieniu na zimę do pomieszczenia. Można ściąć nawet 1/3 pędów.

Teoretycznie granat dobrze znosi cięcie także wiosną. Jednak wtedy kwitnie mniej obficie. Zawiązuje bowiem kwiaty na najmłodszych pędach, które wyrastają wiosną. Jeśli się je obetnie, kwiatów nie będzie.

Zaschnięte gałązki granatu powinny być wycięte wiosną. Zasadnicze cięcie wykonuje się w czasie spoczynku, najlepiej jesienią. Fot. Niepodlewam

Zaschnięte gałązki granatu powinny być wycięte wiosną. Zasadnicze cięcie wykonuje się w czasie spoczynku, najlepiej jesienią. Fot. Niepodlewam

Stanowisko: słoneczne

Latem granat potrzebuje bardzo dużo słońca. Na lato donicę z granatem najlepiej wynosić na taras, balkon lub do ogrodu (wcześniej musi być stopniowo przyzwyczajony do silnego nasłonecznienia).

Granat dobrze toleruje wiatr i zasolenie. Nadaje się np. na balkony nad morzem.

Pod koniec wrześniu (IX) albo na początku października (X), zanim wystąpią nocne przymrozki, granat trzeba wnieść do widnego pomieszczenia, w którym temperatura nie spadnie w czasie zimy poniżej 0 stopni Celsjusza.

Zimą granat przechodzi stan spoczynku. Nie powinien wtedy stać w ciepłym pokoju. Musi być ustawiony w chłodnym pomieszczeniu, najlepiej w temperaturze 3-6 stopni Celsjusza. To mogą być np. słabo lub wcale ogrzewany pokój, weranda, garaż, pomieszczenie gospodarcze, piwnica. KONIECZNIE z oknem!

Granat na zimę zrzuca liście. To naturalne zjawisko. W tym okresie nie wolno go nawozić. Podlewa się bardzo mało i tylko raz na 3-4 tygodnie.

Lato granat powinien spędzać na zewnątrz. Fot. Niepodlewam

Lato granat powinien spędzać na zewnątrz. Fot. Niepodlewam

Ziemia: przeciętna lub żyzna, przepuszczalna; odczyn pH 5,5-7,2

Przesadzanie: co 2 lata do trochę większej doniczki

Jeśli granat jest bardzo duży i trudno go przesadzić, trzeba usuwać co rok wierzchnią warstwę ziemi w donicy i dosypywać świeżej.

Podlewanie: zimą – bardzo oszczędne (raz na 3-4 tygodnie), latem – umiarkowane

Latem granat powinien mieć ziemię zawsze wilgotną lecz nie mokrą. Zimą zaś ziemia powinna być sucha.

Granat podlewa się wodą z kranu, ale odstałą (w temperaturze pokojowej), także zimą.

Takie liście granat ma w czerwcu. Fot. Niepodlewam

Takie liście granat ma w czerwcu. Fot. Niepodlewam

Nawożenie: co 2 tygodnie od kwietnia do połowy lipca (IV-VII)

Granat można zasilać nawozem sztucznym do kwiatów doniczkowych kwitnących albo naturalnym, np. na bazie odchodów z dżdżownic.

Odporność na mróz: do minus 15 stopni Celsjusza

Granat dobrze znosi przymrozki. Lepiej jednak unikać zostawiania go na zewnątrz do późnej jesieni, bo mogą mu przemarznąć najmłodsze gałązki (gorzej wtedy kwitnie). W gruncie polskiej zimy nie potrafi przetrwać.

Zimę granat musi spędzać w pomieszczeniu widnym, bez mrozu.

Niezerwane owoce granatu zasychają na gałęziach. Fot. Niepodlewam

Niezerwane owoce granatu zasychają na gałęziach. Fot. Niepodlewam

Choroby i szkodniki: odporny

Granat choruje rzadko. Powodem złej kondycji są zwykle warunki podczas zimowania, czyli zbyt wysoka temperatura i nadmierne podlewanie.

Ciekawe odmiany grantów

  • Alba Plena – kwiaty pełne, białe
  • Flore Pleno – kwiaty pełne, pomarańczowe
  • Legrellei – kwiaty pełne, biało-czerwonem
  • Nana – kwiaty pojedyncze, pomarańczowe
Granat Nana. Fot. Niepodlewam

Granat Nana. Fot. Niepodlewam

Warto wiedzieć

  • Granat był uprawiany w Polsce już w XIX wieku. Hodowano go głównie jako roślinę ozdobną i lek na chwiejące się zęby. Szczególnie lubiane były granaty o kwiatach pełnych. Uprawa granatów sprawiała trudności nawet ogrodnikom.
    „W wielu szklarniach wiejskich widywaliśmy nieraz granatowe drzewa, zwłaszcza z kwiatem pełnym. Gdy kwitną, stanowią one wspaniałą ozdobę balkonów, podjazdów itp., ale w tem właśnie jest bieda, że kwitną mało, ubogo” – donosił „Ogrodnik Polski” w 1897 roku. I zalecał, aby tego uniknąć, ciąć granat już we wrześniu.
  • Na przełomie XIX i XX wieku było wiele przesądów dotyczących uprawy granatów. Wierzono np. że kwiaty granatów nie opadną, jeśli krzew zostanie otoczony wężową skórą. Pod korzenie granatów wkładano kamyk, by miały ładniejsze owoce. Pisał o tym Józef Rastafiński w książce „Zielnik czarodziejski to jest zbiór przesądów o roślinach” z 1893 roku.